Mẩn Ngứa Do Gan: Nguyên Nhân, Triệu Chứng, Chẩn Đoán & Cách Điều Trị Hiệu Quả Nhất

12 thg 7, 2024

Bài viết tham vấn bởi: Ông Nguyễn Thành Sử, truyền nhân đời thứ 4 dòng họ Lương y Nguyễn Văn Thơm, chuyên gia Đông y về Gan và Thận - Tiết niệu tại Dược Bình Đông

Mẩn ngứa là một vấn đề da liễu phổ biến, gây khó chịu và ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống. Một trong những nguyên nhân tiềm ẩn gây mẩn ngứa mà ít người biết đến là các vấn đề về gan. Vậy "mẩn ngứa do gan" là gì? Nguyên nhân, triệu chứng, cách điều trị và phòng ngừa ra sao? Bài viết này sẽ cung cấp thông tin chi tiết và được tư vấn bởi chuyên gia.

1. Gan và Vai Trò Thiết Yếu Trong Cơ Thể

Gan là cơ quan nội tạng lớn nhất trong cơ thể, đóng vai trò then chốt trong nhiều quá trình sinh học quan trọng. Hiểu rõ về chức năng gan giúp ta nhận thức được tầm quan trọng của nó đối với sức khỏe tổng thể và mối liên hệ với mẩn ngứa.

  • Thanh lọc máu và thải độc: Gan hoạt động như một bộ lọc máu tự nhiên, loại bỏ độc tố, chất thải từ quá trình trao đổi chất, thuốc, rượu và các chất độc từ môi trường. Quá trình này giúp duy trì sự cân bằng nội môi và bảo vệ cơ thể khỏi các tác nhân gây hại.

  • Sản xuất dịch mật: Dịch mật được gan sản xuất có vai trò quan trọng trong quá trình tiêu hóa và hấp thụ chất béo, cũng như một số vitamin tan trong dầu (A, D, E, K).

  • Chuyển hóa dinh dưỡng: Gan đóng vai trò trung tâm trong việc chuyển hóa carbohydrate, protein và chất béo từ thức ăn thành năng lượng và các chất dinh dưỡng cần thiết cho cơ thể.

  • Dự trữ glycogen: Gan lưu trữ glucose dưới dạng glycogen và giải phóng glucose vào máu khi cơ thể cần năng lượng, giúp duy trì đường huyết ổn định.

  • Tổng hợp protein: Gan sản xuất nhiều protein quan trọng, bao gồm albumin (duy trì áp suất thẩm thấu máu), các yếu tố đông máu và nhiều protein khác tham gia vào các quá trình sinh học quan trọng.

  • Điều hòa miễn dịch: Gan cũng tham gia vào quá trình điều hòa hệ thống miễn dịch của cơ thể.

Khi chức năng gan suy giảm, quá trình thải độc bị ảnh hưởng, độc tố tích tụ trong máu, gây ra nhiều vấn đề sức khỏe, trong đó có mẩn ngứa.

2. Mẩn Ngứa Do Gan: Cơ Chế Hình Thành Chi Tiết

"Mẩn ngứa do gan" không phải là một bệnh riêng biệt mà là một triệu chứng da liễu xuất hiện do các rối loạn chức năng gan. Cơ chế hình thành mẩn ngứa do gan bao gồm:

  • Tích tụ độc tố: Khi gan không thể loại bỏ độc tố hiệu quả, chúng tích tụ trong máu. Các độc tố này có thể kích thích trực tiếp các đầu mút thần kinh dưới da, gây ra cảm giác ngứa ngáy khó chịu. Ngoài ra, chúng cũng có thể gây ra các phản ứng viêm, góp phần vào tình trạng ngứa.

  • Tăng axit mật: Rối loạn chức năng gan, đặc biệt là tình trạng ứ mật (tắc nghẽn dòng chảy mật), có thể dẫn đến tăng nồng độ axit mật trong máu. Axit mật có thể gây kích ứng da và gây ngứa, đặc biệt là ở lòng bàn tay và bàn chân. Cơ chế chính xác của việc axit mật gây ngứa vẫn đang được nghiên cứu, nhưng người ta cho rằng nó liên quan đến việc kích hoạt các thụ thể trên tế bào thần kinh và tế bào da.

  • Viêm và tổn thương gan: Các bệnh gan gây viêm và tổn thương tế bào gan, giải phóng các chất trung gian gây viêm (như histamine, cytokine), góp phần vào tình trạng ngứa. Các chất này có thể kích thích trực tiếp các đầu mút thần kinh và gây ra cảm giác ngứa.

3. Các Nguyên Nhân Chính Gây Mẩn Ngứa Do Gan

Nhiều bệnh lý về gan có thể gây ra mẩn ngứa, bao gồm:

  • Viêm gan (Virus A, B, C, D, E, do rượu, thuốc, tự miễn): Viêm gan làm tổn thương tế bào gan, suy giảm chức năng gan và gây mẩn ngứa.

  • Xơ gan: Giai đoạn cuối của nhiều bệnh gan mãn tính, khi mô gan bị thay thế bằng mô sẹo, gây suy giảm chức năng gan nghiêm trọng và ngứa dữ dội.

  • Ứ mật (Cholestasis): Tắc nghẽn dòng chảy mật từ gan xuống ruột, khiến mật tích tụ trong gan và máu, gây ngứa.

  • Gan nhiễm mỡ (NAFLD/NASH): Tích tụ mỡ quá mức trong gan, có thể tiến triển thành viêm gan và gây mẩn ngứa.

  • Bệnh gan tự miễn (PBC, PSC): Hệ miễn dịch tấn công gan, gây tổn thương và ngứa.

  • Ung thư gan: Cả ung thư gan nguyên phát và thứ phát đều có thể gây mẩn ngứa.

  • Các bệnh lý khác: Bệnh Wilson (rối loạn chuyển hóa đồng), bệnh lý tuyến giáp, suy thận mãn tính, suy tim sung huyết.

4. Triệu Chứng Mẩn Ngứa Do Gan: Nhận Biết Sớm và Phân Biệt

Triệu chứng chính của mẩn ngứa do gan là ngứa, nhưng có thể đi kèm với các triệu chứng khác, tùy thuộc vào nguyên nhân gây bệnh.

  • Ngứa: Ngứa có thể toàn thân hoặc khu trú (tập trung ở một vùng nhất định), thường nặng hơn vào ban đêm. Cường độ ngứa có thể từ nhẹ đến dữ dội, ảnh hưởng nghiêm trọng đến giấc ngủ và chất lượng cuộc sống.

  • Biểu hiện trên da:

    • Có thể không có biểu hiện rõ ràng trên da, chỉ có vết xước do gãi. Điều này khiến việc chẩn đoán trở nên khó khăn hơn.

    • Một số trường hợp có thể xuất hiện mẩn đỏ, mụn nước, sẩn cục, hoặc các vết xước do gãi nhiều gây tổn thương da, thậm chí nhiễm trùng thứ phát.

  • Các triệu chứng khác (quan trọng để phân biệt với các bệnh da liễu khác):

    • Vàng da, vàng mắt (do tăng bilirubin trong máu).

    • Mệt mỏi, suy nhược kéo dài.

    • Chán ăn, buồn nôn, nôn.

    • Đau bụng trên bên phải (vùng gan).

    • Nước tiểu sẫm màu (màu trà hoặc màu coca).

    • Phân nhạt màu (màu đất sét).

    • Sưng phù chân và bụng (do giảm albumin).

    • Dễ chảy máu hoặc bầm tím (do rối loạn đông máu).

Tôi sẽ tiếp tục hoàn thiện bài viết chuẩn SEO 2000 từ về "Mẩn ngứa do gan". Dưới đây là phần tiếp theo, tiếp nối từ phần trước, tập trung vào chẩn đoán, điều trị, phòng ngừa, chế độ ăn uống và các câu hỏi thường gặp:

5. Chẩn Đoán Mẩn Ngứa Do Gan: Quy Trình Chuẩn Xác

Việc chẩn đoán mẩn ngứa do gan cần được thực hiện bởi bác sĩ chuyên khoa gan mật hoặc da liễu. Các phương pháp chẩn đoán bao gồm:

  • Hỏi bệnh sử và khám lâm sàng: Bác sĩ sẽ hỏi về tiền sử bệnh, các triệu chứng, thói quen sinh hoạt, tiền sử dùng thuốc và khám tổng quát. Đặc biệt, bác sĩ sẽ khai thác thông tin về các triệu chứng gợi ý bệnh gan như vàng da, mệt mỏi, chán ăn, đau bụng, thay đổi màu sắc nước tiểu và phân.

  • Xét nghiệm máu: Đây là bước quan trọng để đánh giá chức năng gan và tìm ra nguyên nhân gây bệnh:

    • Xét nghiệm chức năng gan (ALT, AST, GGT, ALP, Bilirubin, Albumin): Đánh giá mức độ tổn thương tế bào gan và khả năng hoạt động của gan.

    • Xét nghiệm virus viêm gan (A, B, C): Xác định xem có nhiễm virus viêm gan hay không.

    • Xét nghiệm đông máu (PT, INR): Đánh giá khả năng đông máu của cơ thể, có thể bị ảnh hưởng bởi bệnh gan.

    • Xét nghiệm các chất chỉ điểm ung thư gan (AFP): Hỗ trợ chẩn đoán ung thư gan.

    • Xét nghiệm công thức máu: Đánh giá tình trạng chung của cơ thể.

    • Xét nghiệm tìm các tự kháng thể (AMA, ANA, SMA): Hỗ trợ chẩn đoán các bệnh gan tự miễn.

  • Chẩn đoán hình ảnh:

    • Siêu âm gan: Đánh giá cấu trúc gan, phát hiện các bất thường như gan nhiễm mỡ, xơ gan, khối u.

    • Chụp CT hoặc MRI gan: Cung cấp hình ảnh chi tiết hơn về gan và các cơ quan xung quanh, giúp chẩn đoán chính xác hơn.

    • Sinh thiết gan (trong một số trường hợp): Lấy một mẫu mô gan nhỏ để xét nghiệm dưới kính hiển vi, giúp xác định chẩn đoán chính xác nhất, đặc biệt trong các trường hợp khó chẩn đoán.

6. Điều Trị Mẩn Ngứa Do Gan: Phác Đồ Toàn Diện

Điều trị mẩn ngứa do gan cần tập trung vào việc điều trị nguyên nhân gốc rễ, tức là bệnh lý về gan. Đồng thời, cần kết hợp các biện pháp giảm ngứa để cải thiện chất lượng cuộc sống cho người bệnh.

  • Điều trị bệnh gan: Tùy thuộc vào từng bệnh gan cụ thể, bác sĩ sẽ có phác đồ điều trị phù hợp. Ví dụ:

    • Viêm gan virus: Sử dụng thuốc kháng virus (ví dụ: Tenofovir, Entecavir cho viêm gan B; Sofosbuvir, Ledipasvir cho viêm gan C).

    • Xơ gan: Điều trị các biến chứng (ví dụ: cổ trướng, xuất huyết tiêu hóa) và hỗ trợ chức năng gan (ví dụ: thuốc lợi tiểu, thuốc ức chế men chuyển). Trong một số trường hợp nặng, ghép gan có thể là lựa chọn.

    • Ứ mật: Sử dụng thuốc lợi mật (UDCA), cholestyramine (để gắn kết axit mật trong ruột).

    • Gan nhiễm mỡ: Thay đổi lối sống, chế độ ăn uống và tập thể dục, kết hợp với các thuốc hỗ trợ gan nếu cần.

    • Bệnh gan tự miễn: Sử dụng thuốc ức chế miễn dịch (ví dụ: corticosteroid, azathioprine).

  • Điều trị triệu chứng ngứa:

    • Thuốc kháng histamine (ví dụ: Cetirizine, Loratadine): Giảm ngứa do dị ứng.

    • Cholestyramine: Gắn kết axit mật trong ruột, giúp giảm ngứa do ứ mật.

    • Rifampicin: Tăng chuyển hóa axit mật.

    • Naltrexone (đối kháng opioid): Dùng cho ngứa nặng do ứ mật.

    • Kem dưỡng ẩm: Giữ ẩm cho da, giảm khô và ngứa.

    • Tránh gãi: Gãi có thể làm tổn thương da và làm nặng thêm tình trạng ngứa.

    • Chườm mát: Giúp giảm ngứa tạm thời.

  • Thay đổi lối sống:

    • Chế độ ăn uống lành mạnh: Hạn chế chất béo bão hòa, đường, rượu bia; tăng cường rau xanh, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt.

    • Tập thể dục thường xuyên: Giúp cải thiện chức năng gan và sức khỏe tổng thể.

    • Duy trì cân nặng hợp lý: Giảm cân nếu thừa cân hoặc béo phì.

7. Phòng Ngừa Mẩn Ngứa Do Gan: Bảo Vệ Sức Khỏe Lá Gan

Phòng ngừa mẩn ngứa do gan đồng nghĩa với việc bảo vệ sức khỏe gan. Các biện pháp phòng ngừa bao gồm:

  • Tiêm phòng vaccine viêm gan A và B: Đây là biện pháp phòng ngừa hiệu quả nhất đối với viêm gan A và B.

  • Thực hành tình dục an toàn: Sử dụng bao cao su để tránh lây nhiễm viêm gan B và C.

  • Không dùng chung vật dụng cá nhân: Tránh dùng chung kim tiêm, dao cạo râu, bàn chải đánh răng.

  • Hạn chế hoặc tránh uống rượu bia:

  • Duy trì lối sống lành mạnh: Chế độ ăn uống cân bằng, tập thể dục thường xuyên, duy trì cân nặng hợp lý.

  • Khám sức khỏe định kỳ và kiểm tra chức năng gan: Giúp phát hiện sớm các bệnh lý về gan.

  • Sử dụng thuốc hợp lý: Tránh tự ý sử dụng thuốc, đặc biệt là các thuốc có thể gây hại cho gan.

  • Tránh tiếp xúc với hóa chất độc hại:

8. Chế độ ăn uống cho người bị mẩn ngứa do gan

Chế độ ăn uống đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ điều trị và giảm triệu chứng mẩn ngứa do gan.

  • Tăng cường rau xanh và trái cây: Cung cấp vitamin, khoáng chất, chất xơ và chất chống oxy hóa.

  • Ưu tiên protein nạc: Thịt gà không da, cá, đậu, trứng.

  • Hạn chế chất béo bão hòa và cholesterol: Tránh thực phẩm chiên rán, đồ ăn nhanh, thịt đỏ, mỡ động vật.

  • Hạn chế đường và thực phẩm chế biến sẵn:

  • Uống đủ nước:

  • Tránh rượu bia:

  • Một số thực phẩm có lợi cho gan: Atiso, nghệ, tỏi, trà xanh, bưởi, táo.

Điểm chính

Mẩn ngứa do gan là triệu chứng cảnh báo chức năng thanh lọc và đào thải độc tố của gan suy giảm, gan đang gặp vấn đề hoặc đang mắc nhiều bệnh lý nghiêm trọng khác như xơ gan, viêm gan,… Vì thế khi xuất hiện triệu chứng ngứa da kèm theo nổi sẩn, mề đay, người bệnh cần chú ý theo dõi để sớm phát hiện bệnh và điều trị kịp thời.

Để gan luôn khỏe mạnh, thì ngoài việc áp dụng các phương pháp giải độc gan, bạn cũng cần hạn chế những thói quen xấu, thường xuyên tập luyện thể dục thể thao, duy trì chế độ ăn uống, sinh hoạt lành mạnh.

Đồng thời bạn có thể tham khảo thêm sản phẩm Long Đởm Giải Độc Gan Bình Đông để bảo vệ và tăng cường sức khỏe cho gan. Sản phẩm có công dụng thanh nhiệt, giải độc, mát gan và tăng cường chức năng gan, giúp gan luôn khỏe mạnh và giảm triệu chứng nóng trong người hiệu quả.

Thông tin của Dược Bình Đông (Bidophar)

  • Địa chỉ: 43/9 Mễ Cốc, Phường 15, Quận 8, Thành phố Hồ Chí Minh

  • Showroom: 22 Đường số 10, Phường 11, Quận 6, Thành phố Hồ Chí Minh

  • Hotline: 028.39.808.808

  • Nhà cung cấp: 028.66.800.300

  • Phòng kinh doanh: 028.66.800.100 - 028.66.800.200

  • Email: info@binhdong.vn

Nền tảng Social của Dược Bình Đông

Trang mua hàng chính hãng

Đường đến Dược Bình Đông

Xem tại đây: https://maps.app.goo.gl/j2hp5TqJjJpJxFNL9